Dormex

DORMEX NEDİR?
Dormex Almanya’da yerleşik Degussa AG tarafından geliştirilmiş bağ ve yaprağını döken tüm meyve ağaçları için dinlenmeyi keserek gözlerde uyanmayı ve tomurcuklanmayı teşvik eden Bitki Gelişim Düzenleyicisidir. Dormex’in etkililiği tüm dünyada farklı iklimsel koşullar altında yerel çeşitler başta olmak üzere üzüm çeşitleri ile yumuşak ve sert çekirdekli meyvelerin tümünde kanıtlanmıştır.
DORMEX NASIL ETKİ EDER?
Bitki bünyesinde bulunan Katalaz enziminin faaliyetini engeller. Katalaz bitki metabolizmasında önemli rol oynayan hydrogen peroksidi detoxife ederek bitki metabolizmasında önemli rol oynayan bir enzimdir. Dormex Katalaz enzimini engelleyerek hydrogen peroksidin oksidatif pentose phosphate yoluyla birleştirilmiş bir dizi reaksiyon sonucu zararlı etkisini yok ederek dinlenme dönemine son veren bir bitki gelişim düzenleyicisidir. İşte Dormex pentose phosphate yoluyla yapılan iş oranında bir artışa dönüşerek bu reaksiyon zincirini teşvik eder
DORMEX HANGİ ÜRÜNLERDE KULLANILIR?
Dormex bağ ve yaprağını döken tüm meyve ağaçlarında kullanılır. Fitotoksik etkisi nedeniyle yaprağını dökmeyen ve sürekli yeşil kalan ürünlerde kullanılamaz. Dormex’in yaygın olarak kullanıldığı ürünler ve kullanım nedenleri aşağıda verilmiştir.
BAĞ
İlkbaharda asma gözlerinin uyanması için ihtiyaç duyduğu soğuklanma süresi, meyve türlerinin çoğu ile karşılaştırıldığında daha düşüktür. Asma gözleri paradormansi , endodormansi ve ecodormansi olmak üzere 3 kademeli bir dormansiye sahip olup İlkbaharda gözlerin uyanmaya başladığı dönemden, bir yıl sonrasını salkım taslaklarının oluşumunun tamamlandığı döneme kadar olan süreçte paradormansi halindedir. Günlerin kısalmaya başlaması ve sürgünlerde periderm yapının gelişmesi ile birlikte endodormansi başlar. Odunsu bitkilerin gözlerinin genellikle endodormansiden kurtulabilmesi için soğuklanmaya ihtiyaç duyar. İlkbaharda gelişmenin oluşabilmesi için bu ihtiyaç üzüm çeşidine göre 50-400 arasındadır. Erken sonbaharda oluşacak soğuklarla yaprak dökümü esnasında soğuklanma ihtiyacının karşılanabilmesi nedeniyle asma gözleri sonbahar ve kış aylarının büyük bir bölümünde uygun olmayan dış koşullar nedeniyle oluşan ecodormansi durumundadır. Uyanma için kısa bir süreçte asma gözlerinin soğuklanma ihtiyacını karşılayarak endodormansi durumunda ecodormansi durumuna geçmesi kış aylarında oluşacak mevsim normalleri üzerindeki sıcaklarda üzüm çeşidine bağlı olarak prematüre yani tam olgunlaşmamış uyanmalara neden olur. Ancak asma gözleri; normal bir gelişmenin olabilmesi için çok daha fazla soğuklanma süresine ihtiyaç duyar ki, bu ihtiyaç üzüm çeşidine bağlı olarak 400-1600 saat arasında değişiklik göstermektedir. Eğere bağ ihtiyaç duyduğu soğuklanma süresinden çok daha fazlasına maruz kalmadıysa ilkbaharda gözlerin uyanması homojen olmaz. Çekirdeksiz çeşitlerde çubuklar üzerinde uç boğumlardaki gözlerden başlayarak geriye doğru ve ince çubuktan, kalın çubuğa değişen kademeli bir uyanma meydana gelir.Çubukların orta kısmındaki asıl verimli gözler genelde uyanmazlar. Çekirdekli çeşitlerde ise kordonun orta kısmındaki çubuklarda uyanmama, uyanmanın gecikmesi ve zayıf sürgün gelişimi şeklinde kendini gösterir. Kordon yada çubukların orta kısmındaki asıl verimli gözlerin herhangi bir fiziksel arazlanma olmamasına rağmen uyanmaması, direk olarak verimi etkiler. Ayrıca asma gözlerinin uyanma süresi uzar. Bu durum çiçeklemye de yansır. Çiçeklenme dönemi uzadığı gibi salkımlardaki çiçek oluşumu farklı dönemlerde gelişir. Çoğunlukla bu durumda silkme meydana gelir. Aynı salkımda hem çiçek hem de koruk görmenin mümkün olduğu böyle durumlarda özellikle sofralık amaçlı yetiştirilen üzüm çeşitlerinde Gibberelik asit uygulamalarından istenilen sonuç alınamaz.
KİRAZ
Tüm meyve ağaçlarında olduğu gibi kiraz ağaçlarının da belli bir soğuklanma zamanına ihtiyacı vardır. Kirazlar kış dinlenme döneminden çıkabilmek için 7.2 derecenin altında 1100-1700 saatlik soğuklanma süresine ihtiyaç duyarlar. Soğuklanma ihtiyaçlarını tamamlayamamış kirazların çiçeklenmelerinde gecikme ve düzensizlikler görülmektedir. 0900 ziraat, Lambert, Napolyon ve bing gibi yüksek soğuklanma ihtiyacı gösteren kiraz çiçeklerinde bu durum daha belirgindir. Kiraz ağaçlarının kış dinlenme isteklerini yeterince karşılayamaması döllenme yönünden de sorun yaratmaktadır. Çünkü ılık geçen kışlardan sonra düşük soğuklanma ihtiyacı gösteren dölleyici çeşit yüksek soğuklanma ihtiyacı gösteren çeşitten daha erken çiçeklendiğinden bu 2 çeşit birbirini tozlayıp dölleyemezler. Dormex uygulaması ile kiraz ağaçları hem düzenli çiçek açmakta hem de farklı çeşitlerin çiçek açma zamanları birbirine yaklaştığından daha iyi bir döllenme ve bunun neticesinde de daha iyi bir meyve tutumu sağlanmaktadır. Dormex aynı zamanda erken hasat yapma imkanı da yaratmaktadır.
ELMA
Elma kış dinlenmesine en fazla ihtiyaç duyan meyve türlerinin başında gelmektedir. Yapılan araştırmalar elmaların soğuklanma ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için 7,2 derecenin altında çeşitlere bağlı olmak üzere 2322-3648 saat soğuklanmaya maruz kalması gerektiğini göstermiştir. 0 derecenin altında ise 1081-2094 saat soğuklanmaya ihtiyacı vardır. Elma ağaçlarında yetersiz soğuklanma sonucu çiçeklerin bir kısmı ölür, geriye kalan çiçeklerin açılması da normal koşullara göre hem daha geç hem de daha düzensiz olur. Elma ağaçlarının çiçekleri kendine kısır olduğu ve başka bir çeşidin çiçek tozlarına ihtiyaç duyduğundan soğuklanma ihtiyacını karşılayamaması nedeniyle çiçek açımındaki gecikme nedeniyle çiçekler döllenme yetersizliği sonucu meyve bağlamadan dökülür. Soğuklanmasını gidermemiş elma ağaçlarında yaprak gözleri sürmez ve ağaç çıplak kalır. Genç elma ağaçlarında ise yetersiz sürgün gelişimi nedeniyle taç oluşturmak zorlaşır.
ERİK
Erik türlerinin iklim istekleri birbirinden farklıdır. Can erikleri ılıman, Avrupa erikleri kışı daha soğuk geçen soğuk-ılıman, Japon erikleri ise kışı soğuk geçmeyen ılıman veya sıcak iklimlerde en uygun şekilde yetişirler. Eriklerde de birçok meyve türünde olduğu gibi soğuklanma ihtiyacı farklı olup can erikleri 400-500 saat, Japon erikler 600 saat, Avrupa erikleri ise 1000 saatin üzerinde soğuklanma istemektedir. %1-2’lik dozda Dormex mineral yağlarla birlikte eriklerde güvenle kullanılabilir.
ŞEFTALİ, NEKTARİN VE KAYISI
Şeftalinin soğuklanma ihtiyacı çeşitler bazında 250 saat ile 1250 saat arasında değişiklik göstermektedir. Nektarin çeşitlerinde ise bu ihtiyaç biraz daha fazladır. Kayısı çeşitleri ise 300-1000 saat arasında soğuklanmaya ihtiyaç duyar. Diğer meyve türlerinde olduğu gibi bu meyve türleri de soğuklanma ihtiyacını tamamlayamadıklarında tomurcuk açımı düzensiz olur, çiçeklenme gecikir ve çiçekleri silker. Özellikle kayısılarda bu durum daha belirgin olup tamamen meyvenin yok olmasına neden olabilir. Bu ürünlerde normal tomurcuklanma döneminden 4-5 hafta önce yapılacak olan %1-2’lik Dormex uygulamaları düzenli bir tomurcuklanma sağladığı gibi çiçek ve meyve tutumunu artırır. Dormex’in kullanıldığı diğer ürünler kivi, böğürtlen, ahududu, incir , dut, badem, ceviz,antepfıstığı ve patatestir.
DORMEX NASIL KULLANILMALIDIR?
Kimyasallar tarım alanlarında dikkatli ve sorumluluk içerisinde kullanılması gereken değerli araçlardır. Kendini ve çevreyi koruma temel ilkedir.Her yaptığınız iş bir risk taşıyabileceği gibi kimyasalları kullanımı da riskli olup doğru bilgilere ulaşmayı gerektirir. Doğru ve uygun bilgi ile gerekli önlemleri alarak, kimyasal ilaçlar güvenli bir şekilde kullanıldığı takdirde uygulamada beklenilen maksimum faydalara ulaşılmış olur. Bu bölüm siz kullanıcılara en doğru teknik bilgiyi vererek Dormex’in doğru şekilde kullanılmasına yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Dormex’in uygulama zamanı kullanım amacına, ürün çeşidine ve iklimsel koşullara göre yıldan yıla değişiklik göstermektedir. Dormex’in en uygun kullanım zamanı yerel deneyimler ve bilimsel çalışmalar ışığında Agrikem teknik departmanınca belirlenmekte, ürünün fizyolojik durumu ve yerel iklimsel veriler, tarihsel fenolojik değerler izlenerek kullanıcılara duyurular yapılmaktadır. Ancak değişik coğrafik bölgeler ve farklı iklimsel koşullarda her ürün için yapılan çok sayıdaki araştırmalar da en iyi sonuç normal uyanma zamanında 45-60 gün önce yapılan uygulamalardan alınmaktadır.Tavsiye edilen dozda Dormex bir kap içerisinde yayıcı yapıştırıcı (Agriwet) ile birlikte karıştırılır ve yarısına kadar su doldurulmuş ilaçlama tankına ilave edilir. İlaçlama aletinin karıştırıcısı çalıştırılarak geriye kalan gerekli miktardaki su ile tamamlanır. Hazırlanan mahlül gözlerden damlayıncaya kadar pulverize edilmelidir.Kesinlikle fırça veya sünger uygulaması gibi yanlış uygulamalardan sakının. Hazırlanan mahlülü bekletmeden pulverize edin ve uygulamada 4 saat sonrasına kadar yağmur düşmesi halinde ilaçlamayı tekrarlayın. Uygulamadan 4 saat önce yağmur düşmesi halinde ve bitkiler ıslak iken Dormex uygulaması yapmayın. Meyve ağaçlarında, ağaç başına düşen konsantrasyonun %66’lık kısmının ağacın üst yarısına isabet etmesine özen gösterin. Taş çekirdekli meyve ağaçları ve bağlarda hazırlanan solüsyon dekara 75 litre konsantrasyonunda, yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ise 100 litreden daha az olmamalıdır. Dormex sadece iyonik olmayan Mineral Yağlarla düşük dozlarda karışabilir. Diğer ilaçlarla karıştırılmamalıdır. Bordo bulamacı veya Bakırlı preparatlarla yapılacak kış mücadeleleri ile Dormex uygulamaları arasında 10 günlük bir sürenin bırakılması gerekir. Aksi takdirde Dormex uygulamasından beklenilen sonuç alınamaz. Dormex uygulamaları konusunda daha fazla bilgi almak için; Agrikem Teknik Departmanı ‘na ulaşınız.
DEPOLAMA KOŞULLARI VE KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Dormex çocukların erişemeyeceği serin bir yerde, orijinal ambalajında muhafaza edilmelidir. Doğrudan güneş ışınlarına ve sıcağa maruz kalmamalıdır. Depolama sıcaklığı 20 dereceyi geçmemelidir. Daha yüksek sıcaklıklarda Dormex kristalleşerek etkisini kaybeder. Belirtilen koşullarda depolama süresi 1 yıldır. Dormex yaklaşık 4,5 ph’lı asit karakterde, sıvı bir solüsyondur. Deriye ve göze zararlıdır. Bu yüzden Göz ve Deri koruması son derece önemlidir. Dormex uygulamalarında sprey buharını solumaktan, göz ve deriye temasından kaçın. Kullanırken gaz maskesi ve koruyucu elbise giyin. Kullanma esnasında sigara içmeyin, yemek yemeyin ve uygulama sonrası ellerinizi ve yüzünüzü bol sabunlu su ile yıkayın. Dormex fitotoksik etkilere sahip olduğundan yeşil aksamlı bitkilere temasını engellemek için gerekli önlemleri alın. Uygulama esnasında öncesi ve sonrasında, 24 saat boyunca Alkol almayın. Çünkü Alkol Dormex’in insan vücüduna olabilecek yan etkilerini artırır.